Belgede Sahtecilik Suçu Nedir?
- azrashnky
- 27 Ağu
- 4 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 28 Ağu
Resmi veya özel belgeler bir toplumda insanların güvenini oluşturan dayanaklardır. Diplomalar, ehliyet, noter onaylı belgeler, borç evrakları vb. belgeler toplumda bir durumun veya statünün ispatı niteliğindedir. Karşımızdaki kişinin doktor diplomasını gördüğümüzde kendimizi ona emanet ederiz veya karşımızdaki kişinin resmi tapu belgesi varsa evin ona ait olduğuna inanırız. Resmi veya özel belgeler toplum güveninin temelini oluşturur. Peki güvendiğimiz, inandığımız bu belgeler sahte çıksa? Bazı bilgilerinde oynama yapılsa? Biz bir daha o belgelere güvenebilir miyiz? Tabiki hayır. İşte bu noktada her ne kadar mağdur olan karşıdaki kişi gibi gözükse de bundan büyük ölçüde etkilenen toplumun kendi içinde kurmuş olduğu güven bağlarıdır. Bu güven bağları sahte belgecilik vakıaları arttıkça zedelenir ve bir süre sonra kopar.
Son zamanlarda toplumumuzda bu tarz olaylara sık rastlar olduk. PEKİ BELGEDE SAHTECİLİK NEDİR, CEZASI NE KADARDIR VE NİTELİKLİ HALLERİ NELERDİR?
Resmi Belgede Sahtecilik ve Özel Belgede Sahtecilik
RESMİ BELGE | Kamu kurumu tarafından görevi gereği düzenlenen belgedir. Örn: diploma, tapu senedi, pasaport, kimlik kartı Ek olarak bazı belgeler de resmi belge sayılır. Örn: emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname |
Madde 204- (1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
Resmi belgede sahtecilik suçu; kamu kurumu tarafından görevi gereği düzenlenen belgenin başka bir kişi tarafından gerçeğe aykırı düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kullanılması ile oluşur. 3 tane hareket mevcuttur ve suç tipinin oluşması için bunlardan en az birinin yapılması yeterlidir. bu suç tipinde önemli olan yaratılan sahteliğin belgenin hukuki niteliğinde bir değişiklik yaratıyor olmasıdır. Resmi belgenin düzenlenmesi ile suç tamamlanır. TCK.m.204/1’e göre fail 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu suç tipinde en önemli unsur aldatma kabiliyetinin mevcut olmasıdır. Bu kabiliyet kişiye göre değil objektif olarak belgenin niteliğine göre belirlenir. Gerçeğe aykırı olarak düzenlenen, değiştirilen veya kullanılan belgenin karşı tarafı aldatacak, yanlış kanaatte olmasına neden olacak seviyede olması gerekir. İlk bakışta hemen anlaşılmayan fakat yeterli bir inceleme sonucunda fark edilen bir belge aldatma kabiliyeti olan bir belgedir denilebilir.
“Sanıklara atılı özel belgede sahtecilik suçuna konu teşkil eden belge asıllarının dosyaya getirtilerek, yapılan sahtecilikte aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığının takdir ve tayininin hakime ait olduğu da dikkate alınarak, söz konusu belgelerin mahkeme heyeti tarafından incelenip özelliklerinin zapta geçirilmesi, bu şekilde, sahtecilikte aldatma kabiliyeti bulunup bulunmadığının tespiti ile, sahtecilikte aldatma kabiliyetinin bulunduğunun belirlenmesi halinde, sanıkların, sendikaya ait paraları uhdelerinde tutmak amacıyla gerçeğe aykırı olarak ödeme, avans ve fazla mesai belgeleri hazırladıklarının tüm dosya kapsamına göre sabit olduğu dikkate alınarak, sanıkların, 5237 Sayılı TCK’nın 37. maddesi kapsamında, aynı Kanun’un 207/1, 43/1. maddeleri gereğince mahkumiyetleri yerine, adı geçen sanıkların, suç işleme saikiyle hareket etmedikleri şeklindeki yasal olmayan gerekçeyle beraatlerine karar verilmesi” (Y15.CD, 25.3.2019, E. 2018/5204, K. 2019/2741)
aşağıda linkini paylaşacağım haber bize bu konuda bir örnek oluşturabilir. Haberde yer alan fiillere baktığımızda bazı kişilerin mezun olmamasına rağmen mezunmuş gibi başkaları adına gerçeğe aykırı sahte mezuniyet belgesi üretmek, not ortalamasını yükseltmek, sahte imza atmak suretiyle sahte belge düzenlemek gibi fiilleri gerçekleştirdiğini görüyoruz.
Çağımızın iyi kullanılmadığında meydana getirebileceği açıklardan biri de maalesef şu ki: dijital ortamlarda bunu yapmak daha kolay hale gelebilir.
Farklı bir noktaya da değinelim ki; eğer yukarıdaki fiilleri gerçekleştiren kişiler arasında kamu görevlileri de varsa onların yapmış oldukları fiiller fıkra 2 kapsamında değerlendirilerek daha ağır cezaya tabi tutulurlar ve bu fikri sahtecilik suçunu oluşturur.
Özel belgede sahtecilik suçu ise TCK.m.207’de düzenlenmiştir. Bu maddede “(1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.” Denmektedir.
Yukarıda yazmış olduklarım özel belgede sahtecilik suçu için de geçerlidir. Özel belge yukarıda tanımını yapmış olduğum resmi belge dışında kalan belgelerdir.
PEKİ BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNU BİR SAĞLIK PERSONELİ İŞLERSE DURUM NE OLUR?
TCK.m.110/2 Gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmolunur. Denmektedir. Yargıtayın da bu madde ile ilgili kararı vardır:
Özel Sağlık Hastanesinde doktor olarak görev yapan sanığın iddianamedeki anlatıma göre sahte hasta tanıtım kartı ve “ ayaktan muayene formu” düzenlendiği iddia edilmekle, sanığın 5237 Sayılı TCK’nın 210/2. maddesi yollamasıyla TCK’nın 204/1. maddesine göre resmi belgede sahtecilik suçundan cezalandırılması gerektiği gözetilmeden suç vasfında yanılgı ile özel belgede sahtecilik suçundan cezalandırılması” (Y11.CD, 13.11.2018, E. 2017/13383, K. 2018/9025)
Her iki suç tipi de şikayete bağlı değildir. Savcılığa şikayet edilebileceği gibi savcılık kendiliğinden de harekete geçebilir. Görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Uzlaşma kapsamında olan suçlar değildir. Bir suç işleme kararının icrası kapsamında aynı suçu fail değişik zamanlarda işlerse zincirleme suç hükümleri uygulanır.
Sahte belgenin bir başka suçun işlenmesi sırasında kullanılması halinde ise her iki suçtan da ayrı ayrı ceza verilir. Örneğin sahte belge başkalarını dolandırmak amacıyla kullanılırsa hem belgede sahtecilik suçundan hem de dolandırıcılık suçundan ceza verilir.
(yargıtay kararlarının tamamına bu sayfadan ulaşabilirsiniz)
Azra Şahinkaya
kaynakça
Haber:
Yokuş Sevük, H. (2019). Özel belgede sahtecilik suçu (TCK m. 207). Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 24(41), 229–255. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/897287
Yorumlar